آنچه خواهیم خواند
معماری ارتباطات امن و تابآور در پتروشیمی‌ها
ارتباطات امن
VoIP، Paging و Radio چگونه کنار هم می‌نشینند؟
در محیط‌های پرریسکِ پتروشیمی، کیفیت و تداوم ارتباطات عملیاتی شوخی‌بردار نیست. این یادداشت، چارچوبی عملی برای طراحی شبکه‌ی ارتباطی «ایمن، پایدار و یکپارچه» ارائه می‌کند که VoIP، سیستم آلارم و اعلام عمومی (PAGA) و رادیو را (با تکیه بر استانداردهای شناخته‌شده‌ی صنعت) زیر یک استراتژی منسجم گرد می‌آورد.
آنچه از پیش روی شما می‌گذرد در‌مورد " معماری ارتباطات امن و تابآور در پتروشیمی " است، ما در شرکت هاوش تلاش می‌کنیم راهنمای خوبی برای تمام کسب و کارهایی باشیم که قصد دارند از خدمات کال سنتر هوشمند و امور مربوط به مشتریان استفاده کنند.
نویسنده: علی پارسا (مدیرعامل شرکت توسعه فناوری هاوش)
1. تفکیک هوشمند OT/IT
(از Zone ها و کانال‌ها شروع کنید)
الگوی Zones & Conduits در IEC 62443 راهی سیستماتیک برای جداسازی شبکه‌های کنترل فرایند از IT، تعریف سطوح امنیتی و کنترل جریان ترافیک ارائه می‌کند. این کار ریسک سرایت رخداد را کاهش می‌دهد و سطح دسترسی سرویس‌های صوتی حیاتی را قابل مدیریت می‌سازد.
نکته اجرایی: زیرسیستم‌های VoIP عملیاتی (تماس‌های شیفت، پیجینگ، اینترکام) را در «زون خدمات ارتباطی» مجزا کنید و دسترسی بین زون‌ها را فقط از طریق «کانداکت‌های کنترل‌شده» برقرار سازید. راهنمای NIST SP 800-82 همین تفکیک لایه‌ها و درگاه‌های کنترل‌شده را برای ICS توصیه می‌کند.
2. کیفیت تماس تضمینی
(معیارها را اندازه‌‌پذیر کنید)
برای مکالمه‌ی بی‌وقفه در شرایط عملیاتی، تاخیر یک‌طرفه ≤ ۱۵۰ms و jitter پایین نیاز است. در سمت شبکه، کلاس EF (DSCP=46) را برای مدیای VoIP و CS5 را برای سیگنالینگ تعریف و در روترها اعمال کنید تا صف‌بندی اولویت‌دار، پلیسینگ و CAC ازدحام را کنترل کنند.
چک پوینت‌های شبکه
• فعال‌سازی QoS End-to-End (Access/Distribution/Core/WAN)
• جداسازی VLAN صوت از دیتا + Trust Boundary در لبه‌ی سوییچ
• مانیتور KPIها : MOS، Packet Loss، Jitter، One Way Delay
3. افزونگی و استمرار خدمت در سایت‌های چندگانه
برای کلاسترهای چندسایته، مسیرهای MPLS/SD‑WAN با سیاست‌های Failover هوشمند، و Hybrid SIP/E1 برای قطع‌های طولانی لینک بیرونی، ریسک قطع ناگهانی ارتباطات عملیاتی را کم می‌کند. طرح آدرس‌دهی و SRTP/TLS (در صورت الزام) باید با زنجیره‌ی مانیتورینگ End‑to‑End همراه باشد تا KPIهای کیفیت به‌صورت برخط دیده شوند.
الگوی پیشنهادی:
- SIP Trunk اصلی روی WAN امن به اضافه Backup بر بستر MPLS/4G
- Local Survivability برای سایت‌های بحرانی (Gateway با DSP و Route های محلی)
- مسیردهی اضطراری برای تماس‌های HSE و PAGA با بالاترین اولویت
4. یکپارچگی اضطراری با PAGA
(Paging System)
سیستم‌های PAGA باید مطابق استاندارد EN 50849 (سامانه‌های صوتی اضطراری) طراحی شوند؛ این یعنی الزامات عملکرد، پوشش صوتی و آزمون‌پذیری مشخص. یکپارچگی VoIP با PAGA از طریق SIP/Multicast یا درگاه‌های اختصاصی باید Fail‑Safe باشد و اولویت آلارم بر هر نوع ترافیک دیگر حفظ شود.
چک‌پوینت‌های PAGA
- Redundant Controller & Amplifier، مسیرهای جداگانه‌ی کابل/فیبر
- تست دوره‌ای سطوح فشار صوتی و پوشش نواحی پرخطر
- Interlock منطقی: قطع یا کاهش خودکار ترافیک غیرضروری هنگام آلارم
5. امنیت در عمل، از مرزبانی تا پایش
در کنار معماری زون/کانداکت، سیاست‌های دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC)، ثبت رخداد، IDS/IPS و پایش پیوسته‌ی ترافیک ضروری است. اصل حداقل دسترسی، مدیریت وصله‌ها، و تفکیک Credentialهای سیستمی را رعایت کنید. برای تجهیزات میدان (رادیو/ گیت‌وی/ آی‌پی‌فون) سخت‌سازی پیش‌فرض‌ها و Non‑Default Ports را در نظر بگیرید.
معماری ارتباطات امن
6. چرا حالا؟ اثر مستقیم بر عملیات
- کاهش ریسک: اعلان‌های قابل اتکا و تماس‌های شفاف در شرایط اضطراری.
- بهبود بهره‌برداری: تماس‌های پایدار و با کیفیت در شیفت‌های تولید.
- تاب‌آوری سایبری: کاهش سطح حمله و سرایت رخداد با IEC 62443/NIST 800‑82
جعبه ابزار ۹۰ روزه هاوش
- ارزیابی سریع شبکه‌ی ارتباطی عملیاتی Segmentation، QoS و مسیرهای پشتیبان
- پیاده‌سازی سیاست EF/DSCP 46 و مانیتورینگ KPIهای VoIP
- بازبینی یکپارچگی PAGA و تست‌های دوره‌ای مطابق EN 50849
- مستندسازی «زون‌ها و کانداکت‌ها» طبق IEC 62443 و سخت‌سازی دسترسی‌ها.
- طرح پایش بلادرنگ کیفیت تماس Dashboard مدیریتی و سیستم هشدار
درباره هاوش
هاوش با تمرکز بر VoIP، Unified Communications و Contact Center (بر پایه راهکارهای AVAYA) معماری ارتباطات عملیاتی صنایع فرآیندی را طراحی و اجرا می‌کند.
از تفکیک OT/IT و QoS تا PAGA Integration .
راهکارهای مرکز تماس با ضبط و گزارش‌دهی بلادرنگ در پروژه‌های چند سایته، طراحی مسیرهای پشتیبان و Local Survivability تخصص ماست.